مدرسه عالي فقه و اصول
مدرسه عالي فقه و اصول يکي از مدارس چهارگانه مجتمع آموزش عالي فقه است كه سطوح عالي فقه واصول و دانشهاي مرتبط درقالب سطوح 3، 4 ،5 و دكتري در سه رشته فقه، اصول و رجال در آن اجرا ميشود.
اين مدرسه هم اكنون در ساختمان مركزي مجتمع واقع در مدرسه مبارکه حجتيه مستقر است.
گروههاي علمي - تربيتي
الف) گروه فقه
ب) گروه اصول
ج) گروه رجال و درايةالحديث
دورههاي آموزشي
1. كارشناسي ارشد رشته فقه و اصول
2. دكتري، شامل رشتههاي :
الف) اصول فقه اسلامي
ب) فقه اسلامي
ج) رجال و درايةالحديث
3. سطح چهار
4. سطح پنج
5. دوره تربيت مدرس
كارشناسي ارشد فقه و اصول
سطح 3 (كارشناسي ارشد) رشته فقهواصول، دورهاي آموزشي با محوريت دروس حوزوي «فقه و اصول» ميباشد كه طلبه در اين دوره با گذراندن واحدهاي تعريف شده فقهي و اصولي به صورت تخصصي با مباحث اصول و فقهاسلامي آشنا ميشود.
محورهاي دروس
رديف |
عنوان درس |
واحد |
1 |
دروس حوزوي |
78 |
2 |
دروس تخصصي |
24 |
3 |
بلاغت |
4 |
4 |
پايان نامه |
4 |
جمع |
110 |
جدول دروس
رديف |
عنوان درس |
واحد |
متن درسي |
1 |
فقه (1)-(8) |
40 |
مكاسب محرمه از اول تا آخر |
2 |
اصول (1)-(6)اصول (1)-(6) |
26 |
استصحاب رسائل + كفايه (ج1) |
3 |
قرآن [تفسير موضوعي] |
2 |
|
4 |
تاريخ تحليلي اسلام |
2 |
|
5 |
عقايد (1)-(2) |
6 |
|
6 |
روش تحقيق |
2 |
|
جمع |
78 |
|
رديف |
عنوان درس |
واحد |
پيش نياز |
متن درسي |
1 |
علم الرجال |
3 |
|
|
2 |
درايةالحديث |
1 |
|
|
3 |
القواعد الفقهيه |
2 |
|
|
4 |
كليات علم حقوق |
2 |
|
|
5 |
آيات الاحكام |
2 |
|
|
6 |
ادوار اجتهاد |
2 |
|
ادوار فقه و اصول |
7 |
اصول مقارن |
2 |
فقه(5)واصول(6) |
|
8 |
فقه الدوله |
2 |
فقه(5)واصول(6) |
|
9 |
فقه مقارن |
2 |
فقه(5)واصول(6) |
|
10 |
اصول (7) |
5 |
اصول1 تا 6 در بخشدروسحوزوي |
كفايه (ج2) امارت |
11 |
اصول (8) |
5 |
اصول (7) |
كفايه (ج2)اصول عمليه |
6 |
پايان نامه |
4 |
|
|
جمع |
32 |
|
|
جمع كل واحدهاي اين دوره: 110 واحد
سطح چهار فقه و اصول
سطح چهار رشته فقه و اصول، دورهاي آموزشي ـ پژوهشي است كه با تكيه تام بر مباحث فقهي و اصولي، دروس خارج فقه و اصول و پيشنيازهاي مربوطه به صورت تحقيقي و همراه با تقرير و مستندسازي، تحليل و نقد علمي به طلاب ارايه ميگردد.
اين دوره مشتمل بر دو برنامه است:
1. برنامه چهار ساله آموزشي
وظيفه آموزشي طلاب در اين برنامه داراي سه محور ميباشد:
محور اول: شركت در دروس خارج اصول و فقه رايج در حوزه
محور دوم: شركت در كلاسهاي اساتيد راهنماي درس خارج
براي جبران برخي كاستيهاي درسهاي خارج عمومي حوزه و براي استفاده بيشتر از راهنمايي اساتيد به صورت خصوصي و همچنين نظارت بيشتر بر روند تحصيلي، طلاب يك استاد راهنما براي اصول و يك استاد راهنما براي فقه انتخاب نموده و و براي هر كدام هفتهاي يك جلسه در كلاسهاي 5 نفره شركت مينمايند.
براي رشد بهتر طلاب براي هر سال، اهداف آموزشي خاصي تنظيم و وظايف استاد و شاگرد نيز متناسب با آن به شرح ذيل معين شده است.
اهداف آموزشي سالانه:
طلاب محترم درسالهاي تحصيلي به صورت طبيعي از رشد علمي برخوردار ميگردند اما استفاده بهتر از فرصت و شتاب رشد علمي، نيازمند برنامهريزي است. از اين روي اهداف آموزشي هر سال تعيين و بر آن اساس فعاليتهاي مورد انتظار از اساتيد گرامي و طلاب محترم مشخص گرديده است.
1. فعاليت مورد انتظار سالانه از طلاب
سال اول
1.آشنايي اجمالي با سلسله علما و مسالك آنان در اصول و فقه؛
2.آشنايي با شيوه حضور در درس خارج، مطالعه و مباحثه؛
3.آشنايي با اقتضائات و لوازم درس خارج و استنباط؛
4.آشنايي اجمالي با منابع(اصولي، فقهي، تفسيري، حديثي، رجالي،لغوي و...)؛
5.مستند سازي مباحث استاد و ارجاع به منابع؛
6.آشنايي با قواعد و اصول مورد استدلال استاد؛
7.تبيين و تقرير شفاهي درس استاد؛
8.آشنايي با شيوه تقرير نويسي.
سال دوم
1.بررسي آراي مختلف علما و آشنايي با منشأ اقوال؛
2.آشنايي اجمالي با اسناد روايات و توجه به مباحث رجالي؛
3.تحقيق و پژوهش(تحليل، تنظيم و دسته بندي، جمع بندي و نتيجه گيري)؛
4.رجوع به منابع قديمي و كتب قدما و فهم متون قديمي؛
5.تقريرنويسي به عربي)و لو به صورت ابتدايي).
سال سوم
1.تجزيه و تحليل و نقد و بررسي اقوال؛
2.آشنايي تفصيلي با اسناد روايات و پرداختن به احوال اسناد رجال؛
3.آشنايي با فقه مقارن؛
4.افزايش توان تحقيق و پژوهش؛
5.تقويت نگارش به زبان عربي در تقرير و تحقيق.
سال چهارم
1.آشنايي تفصيلي با برخي از متون و منابع مهم مانند تقريرات شهيد صدر در اصول و متون متناسب با هر باب فقهي مانند اقتصادنا، البنك اللاربوي و...؛
2.افزايش قدرت تجزيه و تحليل اقوال علما؛
3.توان استنباط، اظهار نظر و انتخاب رأي؛
4.تحقيق و پژوهش با تأكيد بر ابداع و نوآوري بر اساس اصول و مباني اجتهادي؛
5.بررسي عرصههاي جديد و مباحث مورد ابتلا و آمادگي براي انتخاب موضوع رساله.
2. فعاليت مورد انتظار سالانه از اساتيد
سال اول
1.بيان اجمالي سلسله علما و مسالك آنان در اصول و فقه؛
2.بيان شيوه تحصيلي مطلوب و حضور در کلاسها و مطالعه و مباحثه آن؛
3.تبيين اقتضائات و لوازم درسخارج و استنباط؛
4.معرفي اجمالي منابع(اصولي، فقهي، تفسيري، حديثي، رجالي، لغوي و...)؛
5.بيان تقرير نويسي مطلوب و كنترل آن.
سال دوم
1.بررسي اسناد روايات، طرح و پرسش از مباحث رجالي؛
2.واگذاري تحقيق(تعيين موضوع و راهنمايي) و بررسي شكلي و محتوايي تحقيقات ارايه شده؛
3.پرسش از متون و منابع قديمي و كتب قدما؛
4.تشويق و راهنمايي نوشتن تقريرات به زبان عربي و بررسي و كنترل آن.
سال سوم
1.پرسش از ادله اقوال و كيفيت استدلال و جمعبندي آن؛
2.بررسي تفصيلي اسناد روايات و پرداختن به احوال اسناد رجال؛
3.نقد و بررسي مقارنهاي اقوال و ادله عامه و طرح اجمالي مباحث فقهي؛
4.واگذاري تدوين مقاله علمي به زبان عربي(با تأكيد بر نقد و بررسي) و بررسي شكلي و محتوايي تحقيقات ارايه شده.
سال چهارم
1.طرح مباحث عميق و چالشي مرتبط به مباحث درس و بررسي كيفيت تحليل و استدلال و انتخاب رأي توسط طلبه؛
2.واگذاري و تدوين مقاله علمي به زبان عربي(با تأكيد بر نوآوري) و بررسي شكلي و محتوايي تحقيقات ارايه شده؛
3.طرح مباحث جديد با استفاده از منابعي چون دائرة المعارفها، مجلات و مقالات جديد و اينترنت و...؛
4.راهنمايي و مساعدت طلاب محترم براي انتخاب موضوع رساله متناسب با نيازهاي جامعه اسلامي.
محور سوم: گذراندن دروس اصلي و تكميلي
محورهاي دروس
رديف |
عنوان درس |
واحد |
1 |
دروس اصلي |
64 |
2 |
دروس تكميلي |
32 |
3 |
رسالة علمي |
6 |
جمع |
102 |
جدول دروس
رديف |
عنوان درس |
واحد |
1 |
درس خارج فقه و اصول |
48 |
2 |
مشاوره و راهنمايي درس خارج فقه و اصول |
16 |
جمع |
64 |
رديف |
عنوان درس |
واحد |
1 |
شيوة بررسي آراء و نقد اجتهادي |
2 |
2 |
كاربرد قواعد فقهي |
2 |
3 |
كاربرد قواعد اصولي |
4 |
4 |
مسايل اصولي جديد |
2 |
5 |
فلسفه فقه |
2 |
6 |
مكاتب و مناهج اجتهاد(مكاتب عامه) |
4 |
7 |
مكاتب و مناهج اجتهاد(مكاتب خاصه) |
2 |
8 |
آيات الاحكام مقـارن |
6 |
9 |
رجـال تحقيقي |
6 |
10 |
روششناسي درس خارج |
2 |
جمع |
32 |
2. برنامه يك ساله پژوهشي
طلبه در اين مدت به تدوين پايان نامه و رسالة علمي در يكي از موضوعات اصولي و فقهي و مباحث مرتبط با آنها به ارزش 6 واحد ميپردازد.
جمع كل واحدهاي اين دوره: 102 واحد
دوره دكتري(p.h.d)
اين دوره مجموعهاي هماهنگ از فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي را در بر دارد و رسالت آن تربيت افرادي است که با نوآوري در زمينههاي مختلف در رفع نيازهاي علمي کشورها و گسترش مرزهاي دانش مؤثر باشند.
عناوين رشتههاي دوره دكتري
- اصول فقه اسلامي
- فقه اسلامي
- رجال و درايةالحديث(درحال طراحي و برنامه ريزي)
1. دكتري اصول فقه اسلامي
اين دوره با هدف تربيت استاد سطوح عالي و پرورش پژوهشگر صاحب نظر و ارتقاي سطح علمي دانش پژوهان به مرحلة استنباط و نظريه پردازي در زمينة اصول فقه اسلامي طراحي گرديده است.
محورهاي دروس
رديف |
عنوان درس |
واحد |
1 |
دروس حوزوي |
42 |
2 |
دروس تخصصي |
18 |
3 |
رسالة علمي |
18 |
جمع |
78 |
جدول دروس
رديف |
عنوان درس |
واحد |
متن درسي |
1 |
اصول (1)-(6) |
24 |
با تأكيد بر پژوهش |
2 |
مكاتب و مناهج اجتهاد |
2 |
با تأكيد بر پژوهش |
3 |
القواعد الفقهيه(1)-(2) |
4 |
با تأكيد بر پژوهش |
4 |
آيات الاحكام مقارن |
2 |
با تأكيد بر پژوهش |
5 |
فقه (1)-(5) |
10 |
با تأكيد بر پژوهش |
جمع |
42 |
|
رديف |
عنوان درس |
واحد |
متن درسي |
1 |
فلسفه فقه |
2 |
با تأكيد بر پژوهش |
2 |
جايگاه عقل و عرف در استنباط |
2 |
با تأكيد بر پژوهش |
3 |
ملاك احكام و نقش زمان و مكان در اجتهاد |
2 |
با تأكيد بر پژوهش |
4 |
مباني و روش استنباط از قرآن |
2 |
با تأكيد بر پژوهش |
5 |
مباحث جديد اصولي (1)-(2) |
4 |
با تأكيد بر پژوهش |
6 |
تاريخ تطور مسايل اصولي |
2 |
با تأكيد بر پژوهش |
7 |
كاربرد قواعد اصولي و فقهي در استنباط(1)-(2) |
4 |
با تأكيد بر پژوهش |
8 |
رسالة علمي |
18 |
با تأكيد بر پژوهش |
جمع |
36 |
|
جمع كل واحدهاي اين دوره: 78 واحد
2. دكتري فقه اسلامي
اين دوره با هدف تربيت استاد سطوح عالي و پرورش پژوهشگر صاحب نظر و ارتقاي سطح علمي دانش پژوهان به مرحلة استنباط و نظريه پردازي در زمينة فقه اسلامي طراحي گرديده است.
محورهاي دروس
رديف |
عنوان درس |
واحد |
1 |
دروس حوزوي |
42 |
2 |
دروس تخصصي |
18 |
3 |
رسالة علمي |
18 |
جمع |
78 |
جدول دروس
رديف |
عنوان درس |
واحد |
پيش نياز |
متن درسي |
1 |
فلسفه فقه |
2 |
|
با تأكيد بر پژوهش |
2 |
مباحث جديد اصولي |
2 |
|
با تأكيد بر پژوهش |
3 |
فقه مسايل مستحدثه |
2 |
مكاتب و مناهج اجتهاد، قواعد فقهي، مباحث جديد اصولي و فلسفه فقه |
|
4 |
رجال |
2 |
|
با تأكيد بر پژوهش |
5 |
فقه العقود(1)-(2) |
4 |
|
با تأكيد بر پژوهش |
6 |
فقه القضاء(1)-(2) |
4 |
|
با تأكيد بر پژوهش |
7 |
فقه مسايل مبتلابه |
2 |
مكاتب و مناهج اجتهاد، قواعد فقهي، مباحث جديد اصولي و فلسفه فقه |
براساس نيازهاي منطقهاي |
8 |
رسالة علمي |
18 |
|
براساس نيازهاي منطقهاي |
جمع |
36 |
|
|
رديف |
عنوان درس |
واحد |
متن درسي |
1 |
اصول (1)- (6) |
24 |
با تأكيد بر پژوهش |
2 |
مكاتب و مناهج اجتهاد |
2 |
با تأكيد بر پژوهش |
3 |
القواعد الفقهيه(1)- (2) |
4 |
با تأكيد بر پژوهش |
4 |
آيات الاحكام مقارن |
2 |
با تأكيد بر پژوهش |
5 |
فقه (1)- (5) |
10 |
با تأكيد بر پژوهش |
جمع |
42 |
|
جمع كل واحدهاي اين دوره: 78 واحد